شنبه، ۲۶ مهر ۱۴۰۴

در سالهای اخیر، پادکست به یکی از ابزارهای قدرتمند تولید محتوا تبدیل شده است؛ چه برای افراد مستقل، چه برای برندها، و چه برای رسانههایی که میخواهند صدای خود را به مخاطبان آنلاین برسانند. و وقتی بحث پادکست باشد، یکی از پلتفرمهایی که بهشدت مورد توجه قرار گرفته، اسپاتیفای است. اما سوال مهم این است: نسخه پرمیوم (Premium) اسپاتیفای دقیقاً چه مزایایی برای تولیدکنندگان پادکست و محتوا دارد؟ آیا هزینهاش میارزد؟ در این مقاله تلاش میکنیم پاسخ این پرسشها را با زبان ساده، همراه با تجربههای عملی، برای شما باز کنیم.
اگر شما یک تولیدکننده پادکست هستید، مهمترین دغدغههایتان احتمالاً اینها هستند: دیده شدن، جذب مخاطب، تعامل با شنونده، درآمدزایی، و مدیریت محتوای شما. اسپاتیفای با ابزارهایی که در قالب Spotify for Creators ارائه میدهد، ظرفیت خوبی برای این موضوع فراهم کرده است: انتشار پادکست، آمار و تحلیل، امکان درآمدزایی و …
از طرف دیگر، برای مصرفکننده یا شنونده، تجربه کاربری بهتر (مثلاً دانلود آفلاین، کیفیت صدای بهتر، نرمافزار بدون تبلیغ) همیشه جذابتر است و این یعنی وقتی تولیدکننده محتوا هستید، فکر کردن به تجربه شنونده میتواند تفاوت ایجاد کند.
پس: نسخه پرمیوم اسپاتیفای برای تولیدکنندگان نباید صرفاً یک گزینه کنار باشد، بلکه ممکن است بخش مهمی از استراتژی شما باشد.
هرچند تمرکز ما روی پادکست است، خوب است ابتدا بدانیم نسخه پرمیوم اسپاتیفای (برای موسیقی و پادکست) چه امکانات عمومی دارد، سپس ببینیم از نگاه تولیدکننده محتوا چه تفاوتهایی ایجاد میشود.
– امکان گوش دادن به موسیقی بدون تبلیغ وسط آهنگها.
– دانلود آهنگها یا محتوا برای گوش دادن در حالت آفلاین.
– کنترل بیشتر روی ترتیب پخش، پرش بین آهنگها، پخش دلخواه.
– کیفیت صدای بهتر (در نسخههای جدید در برخی کشورها).
در کل، اگر شنونده هستید، نسخه پرمیوم تجربه نرمتر، بدون تبلیغات موزیک، با انعطاف بیشتر است.
اینجا بحث کمی متفاوت میشود. چون تولیدکننده محتوا علاوه بر آنچه شنونده تجربه میکند، به ابزارها، نمایش، تعامل و درآمدزایی فکر میکند. چند نکته مهم:
انتشار و توزیع: با Spotify for Creators می توانید پادکست خودتان را در اسپاتیفای منتشر کنید، با مشاهده آمار، تعامل شنوندگان، و ابزارهایی برای گسترش نمایش.
امکان استفاده از محتوا ویدئویی: اسپاتیفای روند افزایشی برای پادکست ویدیویی دارد (اگرچه همه امکانات در همه منطقهها نیست).
ارتباط تجربه شنونده با کیفیت: اگر شنونده تجربه بهتری داشته باشد (مثلاً کیفیت بالاتر، دانلود آفلاین) احتمال وفاداری بیشتر است و این برای تولیدکننده مهم است.
تبلیغات و درآمدزایی: البته نکته مهم: اینکه نسخه پرمیوم شنوندگان را بدون تبلیغ موسیقی میکند، اما برای پادکستها ممکن است تبلیغاتی همچنان وجود داشته باشد. طبق مستندات، حتی شنوندگان پرمیوم ممکن است با تبلیغات در پادکست مواجه شوند زیرا تبلیغات ممکن است توسط خود تولیدکننده یا میزبان یا اسپاتیفای در پادکست قرار گیرد.
پس از منظر تولیدکننده، پرمیوم بودن مخاطب لزوماً به معنای عدم تبلیغات بین پادکست نیست، اما حداقل تجربه شنونده برای محتوای موسیقی بهتر میشود — و این میتواند به افزایش انگیزه شنونده برای ماندن در پلتفرم کمک کند.
در این بخش، گام به گام روی نکاتی که به تولیدکننده محتوا کمک میکند تا از پرمیوم شدن در اسپاتیفای بهره ببرد، تمرکز میکنیم. و در خلال آن یک مثال تجربی هم بیان میکنیم که تیم ما در «بلید اکانت» تجربه کرده است.
قبل از اینکه سراغ نسخه پرمیوم بروید، باید بدانید که چرا میخواهید از پرمیوم استفاده کنید:
آیا قصد دارید شنوندگانتان را به نسخهای از پادکست ببرید که تخصصیتر، با کیفیتتر یا اختصاصیتر است؟
آیا هدفتان این است که تجربه شنونده را ارتقا دهید (مثلاً با کیفیت بالا، دانلود آسان، بدون مانع)؟
آیا میخواهید ضمن جذب شنوندگان بیشتر، آنها را بهشتی کنند که همچنان با شما بمانند؟
مثال تجربی: فرض کنید ما در تیم «بلید اکانت» پادکستی درباره تکنولوژی داریم که هر اپیزود حدود ۴۵ دقیقه است. در نسخه معمولی رایگان ما، مخاطبان با اپیزود شروع میکنند، اما بسیاری پس از ۲–۳ قسمت کاهش جذب داشتند. با تحقیق متوجه شدیم یکی از دلایل، تجربه نامناسب دانلود یا قطعی اتصال بود. تصمیم گرفتیم در کمپین جدید، به مخاطبان پیشنهاد کنیم با اسپاتیفای پرمیوم یا حداقل شنیدن آفلاین بهبود یابند، و بخشی از تبلیغات ما حول این بود که «بدون نیاز به اینترنت مداوم» اپیزودها را گوش دهید.
زمانی که قصد دارید شنونده را حفظ کنید، کیفیت محتوا اهمیت بیشتری پیدا میکند. برای شنونده پرمیوم:
اطمینان حاصل کنید که فایل صوتی شما تا حد ممکن کیفیت بالایی دارد (مثلاً بیتریت بالا، نویز کم، صدای میزبان واضح).
اگر امکان دارد، نسخه ویدیویی کوتاه (Clip) از اپیزود قرار دهید، چون ابزارهای اسپاتیفای در حال پشتیبانی از ویدیو هستند.
توضیح متا، کاور جذاب، بخش خلاصه و برچسبهای مناسب را فراموش نکنید، چون اینها کمک میکنند در موتور جستجوی اسپاتیفای دیده شوید.
به عنوان تولیدکننده، با نسخه پرمیوم یا حتی فقط با انتشار در اسپاتیفای، ابزارهایی در اختیار دارید:
با استفاده از Spotify for Creators، میتوانید آمار دانلود، مدت زمانی که شنونده گوش داده، دستگاهها، منطقه جغرافیایی، و … را ببینید.
استفاده از لینک اختصاصی، اشتراک در شبکههای اجتماعی، و تشویق مخاطبان به دانلود آفلاین (به ویژه اگر آنها پرمیوم هستند) میتواند مفید باشد.
اگر کمپین برای جذب مخاطبان پرمیوم در نظر دارید، بخشی از پیام شما میتواند «شنیدن در حالت آفلاین»، «جلوگیری از قطع شدن اینترنت»، «کیفیت صوتی بهتر» باشد.
این قسمت شاید مهمترین بخش باشد: چگونه مخاطب را متقاعد کنیم که نسخه پرمیوم یا نسخه ویژه ما را در اسپاتیفای انتخاب کند؟
در آغاز اپیزود، میتوانید کوتاه اشاره کنید: «اگر میخواهید بدون قطعی و با کیفیت بالا گوش دهید، گزینه دانلود را فعال کنید یا در نسخه پرمیوم اسپاتیفای عضو شوید».
میتوانید پیشنهاد ویژه دهید: در یکی از اپیزودها ما در تیم «بلید اکانت» تیزری گذاشتیم که «نسخه بدون تبلیغات اضافی (ما تبلیغ نکرده بودیم داخل اپیزود) را برای اعضای سایت یا مشترکین ایمیلی قرار میدهیم». نتیجه: مخاطبان بیشتری به پلیلیست و دنبال کردن ما در اسپاتیفای رفتند.
البته به یاد داشته باشید: طبق گزارش کاربران، حتی کاربران پرمیوم ممکن است تبلیغات داخل پادکست بشنوند، چون آن تبلیغات ممکن است توسط میزبان یا تولیدکننده باشد. پس وعده بیتبلیغ بودن کامل برای پادکست همیشه درست نیست، اما تجربه کلی میتواند بهتر شود.
مثل هر تولید محتوا، شما باید پیگیری کنید که چه چیزهایی موثر بودهاند:
آیا نرخ حفظ شنونده (Retention) افزایش یافته است؟
آیا شنوندههای پرمیوم تعداد بیشتری از اپیزودها را کامل گوش میدهند نسبت به شنوندههای رایگان؟
چه اپیزودهایی بهتر دانلود شدهاند؟ چه بخشهایی رها شدهاند؟
در تجربه ما، پس از دو ماه، دیدیم که شنوندههایی که با تشویق ما اقدام به دانلود آفلاین کرده بودند، اپیزودها را با مدت بیشتری گوش داده بودند نسبت به کسانی که بهصورت استریم گوش میدادند. این یعنی اینکه تاکید بر دانلود یا استفاده از امکانات نسخه پرمیوم میتواند برای حفظ مخاطب مفید باشد.
در ادامه چند نکته که شاید کمتر بدانید ولی به عنوان تولیدکننده میتواند به شما کمک کند:
تبلیغات درون پادکستها: اگر شما خودتان تبلیغات درون اپیزود میگذارید (مثلاً میزبانخوانی)، بدانید که حتی کاربران پرمیوم ممکن است آن تبلیغ را بشنوند، چون این تبلیغات مربوط به محتوای شما هستند.
انتشار نسخه ویدیویی: اگر محتوای شما قابلیت تبدیل به ویدیو دارد، توجه کنید که اسپاتیفای دارد به سمت پادکست ویدئویی میرود؛ تولیدکنندگان باید ببینند که آیا برای مخاطبشان چنین گزینهای مناسب است یا خیر.
بهینهسازی برای جستجو: اسپاتیفای هم مثل دیگر پلتفرمها به امتیازهایی مثل تعداد دنبالکننده، مدتزمان گوش دادن، تعامل (ذخیره، دانلود، شیر) توجه میکند. پس عنوان اپیزود، توضیح، کاور، دعوت به دانلود/ذخیره، همگی مهماند.
دانلود آفلاین را تشویق کنید: از آنجا که نسخه پرمیوم این امکان را به شنونده میدهد، تولیدکننده میتواند لینک یا تذکری بدهد تا مخاطب دانلود کند و تجربه بیوقفه داشته باشد.
بررسی منطقه جغرافیایی مخاطبان: با ابزار تحلیلی اسپاتیفای میتوانید ببینید از کجا شنونده دارید؛ اگر درصد بالایی از کشورهایی هستند که پرمیوم زیاد دارند، میتوانید پیامتان را متناسب کنید.
بررسی فرمت کوتاه یا بلند: تجربه ما در تیم بلید اکانت نشان داد که اپیزودهای ۳۰–۴۰ دقیقهای با کیفیت خوب، برای مخاطبان پرمیوم بهینهتر شدهاند، چون بُرد شنونده بالا رفته است.

در تیم بلید اکانت، زمانی که پادکستی برای «ابزارهای دیجیتال مارکتینگ» تولید کردیم، یک فاز آزمایشی داشتیم:
ابتدا نسخه رایگان پادکست منتشر شد و معمولاً برای قسمت اول تا سوم، رها شدن شنونده (drop-off) در حدود ۵۰٪ بود یعنی تقریباً نیمی از شنوندگان نیمهراه اپیزود را ترک میکردند.
سپس بخش «ویژه» بستیم: در توضیح اپیزود گفتیم «اگر عضو اسپاتیفای پرمیوم هستید یا میخواهید دانلود آفلاین داشته باشید، لینک دانلود و گزینه ذخیره را فعال کنید». همچنین لیستی از اپیزودهای قبلی را پیشنهاد دادیم که فقط برای دانلود ویژه (با کیفیت بالاتر) در سایت ما بود.
نتیجه: شنوندههایی که از پیشنهاد ما استفاده کردند، به طور متوسط ۲۰٪ بیشتر اپیزودها را تا انتها گوش دادند؛ همچنین عدد دانلود آفلاین حدود ۳۰٪ افزایش یافت.
در نتیجه، ما متوجه شدیم که دادن امتیاز «کیفیت بهتر»، «دانلود آسانتر»، «حفظ بهتر شنونده» به مخاطب، باعث میشود تولیدکننده محتوا از نسخه پرمیوم یا شرایط آن بهره ببرد.
خدمات بلید اکانت:
البته که هیچ چیزی بدون چالش نیست؛ چند نکته که باید بدانید:
نسخه پرمیوم اسپاتیفای لزوماً به این معنی نیست که پادکست شما هیچ تبلیغی نخواهد داشت؛ تبلیغات درون پادکست ممکن است توسط تولیدکننده شما یا میزبان باشد.
جذب مخاطب برای نسخه پرمیوم ممکن است زمانبر باشد؛ شما باید پیام واضحی بدهید چرا مخاطب باید «نسخه ویژه» یا «تجربه عمیقتر» را انتخاب کند.
اگر مخاطب اصلی شما در کشوری است که کاربران پرمیوم کم دارند، تمرکز روی صرفا نسخه پرمیوم ممکن است کارایی کمتری داشته باشد؛ پس ترکیب نسخه رایگان و نسخه ویژه میتواند استراتژی بهتری باشد.
ابزارهای اسپاتیفای (به ویژه برای تولیدکننده) هر روز در حال تغییر هستند؛ لازم است همیشه بهروزرسانیها را دنبال کنید. مثلاً بحث پادکست ویدیویی، تبلیغات تعبیهشده و …
سؤال ۱: آیا برای انتشار پادکست در اسپاتیفای حتماً باید نسخه پرمیوم داشته باشم؟
پاسخ: خیر؛ شما میتوانید با حساب رایگان در اسپاتیفای پادکست خود را منتشر کنید و شنوندگانی از همه کاربران (رایگان و پرمیوم) داشته باشید. ابزارهایی مثل Spotify for Creators برای همه در دسترس هستند.
اما نسخه پرمیوم بیشتر مربوط به تجربه شنونده و تا حدی به استراتژی تولیدکننده برمیگردد.
سؤال ۲: اگر مخاطب من نسخه پرمیوم نداشته باشد، چه تفاوتی ایجاد میشود؟
پاسخ: مخاطب نسخه رایگان ممکن است تبلیغات بیشتری در موزیک تجربه کند، ممکن است نتواند به راحتی دانلود یا گوش دادن آفلاین داشته باشد و کیفیت صدا ممکن است پایینتر باشد. بنابراین تجربه شنیدن ممکن است کمی کمتر جذاب باشد. تولیدکننده باید با توجه به این موضوع، تشویقهایی مثل «دانلود» یا «کیفیت بالا» داشته باشد.
سؤال ۳: آیا کاربران پرمیوم پادکست بدون تبلیغ گوش میدهند؟
پاسخ: خیر، لزوماً. اسپاتیفای اعلام کرده است که برای پادکستها، حتی کاربران پرمیوم ممکن است تبلیغات (مثل بخشهای تبلیغاتی میزبان، یا اسپانسرهای پادکست) بشنوند.
پس اگر مخاطب شما تبلیغ داخل اپیزود شنید، اشکالی نیست؛ این تبلیغ ممکن است توسط میزبان شما قرار داده شده باشد نه اسپاتیفای.
سؤال ۴: چگونه میتوانم مخاطب را تشویق کنم به استفاده از پرمیوم یا دانلود آفلاین؟
پاسخ: میتوانید در ابتدا اپیزود یا بخش آغازین، پیامی کوتاه بدهید مانند «اگر میخواهید بهصورت آفلاین گوش دهید یا کیفیت بهتر داشته باشید، دانلود را فعال کنید یا اگر اسپاتیفای پرمیوم دارید، در نسخه خود ذخیره کنید». همچنین میتوانید نسخه ویژه یا Bonus اپیزود برای افرادی که دانلود میکنند یا در پلیلیست مخصوص ذخیره میکنند، فراهم کنید تا انگیزهای ایجاد شود.